Jovensuulaine Maria Kähäri pagizou omien lapsienke karjalakse, hos se ei ole hänen muamankieli. Marian died’oin muamankieli oli karjalan kieli, ga omile lapsile died’oi pagizi suomekse. Karjalankielizen suvun perindöt katkettih, ga Maria Kähäri piätti jo aiguhizennu elvyttiä net uvvelleh. Häi opastui died’oin omah kieleh, livvinkarjalah, da nygöi pagizou sih kois omien 5- da 11-vuodehizien lapsienke.
– Konzu enzimäine lapsi oli pieni, minun oma karjalan kielenmalto ei olluh vie ylen hyvä. Silloi pagizin lapsele segah karjalakse da suomekse. Toizele lapsele olen ainos paissuh vai karjalakse, dai häigi vastuau minulleni karjalakse, sanou Maria Kähäri.
Maria opastuu karjalan kieleh, kuduan on vallinnuh sivuainehekse, Päivännouzu-Suomen yliopistos Jovensuus. Karjalan kielen häi vallinnus varmahgi piäainehekse, gu vai sih olis mahtuo.
Suomes eläy nenga 11 000 mostu karjalankielisty, kuduat hyvin maltetah karjalakse, da sen ližäkse 20 000 nengostu, ket ellendetäh karjalan kieldy libo vähimyölleh vähän paistah karjalakse. Yhtelläh rahvahanregistras karjalan kieli on merkattu muamankielekse vaigu 200 ristikanzal. Maria Kähäri da hänen lapset ollah yhtet niilöis.
– Yhtelläh tahtozin, gu kaikin, ket pietäh iččie karjalankielizinny, vaihtettas kielen karjalakse sežo rahvahanregistras, sanou Maria Kähäri da nevvou, gu muutoksen voit luadie ruttozeh internetan kauti.
Kelan piätöksii libo veroilmoituksii yhtelläh et sua karjalakse, net tullah suomekse libo ruočikse.
27. kylmykuudu piettih karjalan kielen päiviä. Karjalan kieli sai Suomes ei-alovehellizen vähembistökielen stuatusan vuvvennu 2009.
Kižuamah, elostamah da karjalakse pagizemah rajan tuakse
Maria Kähäri tahtos, gu karjalan kielen käyttö jogapäiväzes elokses liženis.
– Karjalakse paistah toiči pruazniekkupaginan algusanois, ga sen jälles vaihtetah kieli suomeh, sanou Maria.
Pahakse mielekse lapsile ei joga päiviä karjalankielisty paginkanzua lövvy. Muamanke on mieleh paista karjalakse, ga hyvä olis tarattua karjalakse toiziengi lapsienke.Sendäh toiči Maria Kähäri kävyy lapsienke Ven’an Karjalah, Vieljärvel sijaiččijah lapsien kielipezäh.
Karjalan kielen tutkijan Natalia Giloevan mugah kai karjalazet ollah vähimyölleh kaksikielizet. Toine kieli on Suomen karjalazil suomi da Ven’an karjalazil ven’a.
– Suomeh on muuttanuh äijy karjalastu, kudamii pietäh ven’alazinnu. Hyvä olis lujendua karjalankielizien identitiettua rajan mollembil puolil.