Dán giđa gullo luohti Eurovision Song Contest lávddi alde, go Norga válljii iežas ovddasteaddjin KEiiNO-joavkku, bihtáin Spirit in the sky. KEiiNOs lávluba Tom Hugo Hermansen ja Alexandra Rotan. Sutno lassin joavkkus juoigá guovdageaidnulaš Fred René Buljo, guhte lea dovddus Duolva Duottar -rápjoavkkus.
KEiiNO luohtelávlla Spirit in the sky lea ožžon inspirašuvnna dásseárvvus, fuolakeahttá etnisitehtas, sohkabealleidentitehtás dahje seksualitehtágažaldagain. KEiiNO vuittii Norgga Eurovision finála čielgasit ja oaččui oktiibuot 231 937 jiena.
Fred René Buljo lea erenomáš rámis das, ahte beassá doalvut sámekultuvrra Eurohpái.
– Mun lean hui lihkolaš ja rámis, ahte mii leat luđiin beassan viidáseappot Tel Avivii. Mii áigut dál hárjehallat hui ollu ja dahkat min nummára vel buorebun ja addit visot lávddi alde.
– Mun áiggun ovddastit sámi kultuvrra nu bures go sáhtán ja dieđusge mun sávan, ahte olles Eurohpa boahtá juoigat min mielde, dadjá Buljo.
"Fred juoigá njuolga olbmuid váimmuide"
Suopmelaš Eurovision Song Contest -doaimmaheaddji Sami Luukela smiehtada, mo riikkaidgaskasaš ESC-duopmárat váldet bihtá vuostá. Luukela goit jáhkká, ahte luohti lea dat, mii earenomážit báhcá olbmuid millii.
– Norgga rátkimiin duopmárat eai addán olu čuoggaid, muhto KEiiNO birgiige gehččiid jienaiguin.
– Fred juoigan lea earálágan go maid olbmot leat hárjánan gullat. Sus lea su iežas stiila ja persovnnalaš jietna. Jáhkán, ahte dat boahtá čuohcat olbmuid váimmuide ja ahte dat lea namalassii dán bihttá ovdun, ahte lea juoga erenomáš twist, smiehtada Luukela.
Vaikko duopmáriid jienaid ii sáhte vel einnostit, Luukela árvala sosiála medias oidnon kommeanttaid vuođul, ahte KEiiNO beassá sihkkarit Eurovision-finálii.
– Dán bihtás lea nu nana melodiija mii sihkkarit báhcá millii. Sámekultuvra lea maid vehá ođđasut ášši eurohpalaččaide, mii sihkkarit geasuha jienasteddjiid, analysere Sami Luukela.
Ruoŧas maid sápmelaš gilvaleamen Eurovision báikkis
Ruoŧa beale Eurovision rátkimiin lea mielde juoigi Jon-Henrik Fjällgren bihtáin Norrsken (Goeksegh). Dát lea goalmmát geardi, go Fjällgren gilvala Ruoŧa ovddasteaddji báikkis.
Árvalusaid mielde Fjällgren ii šatta Ruoŧa ovddasteaddjin dánge jagi. Su vejolašvuohta vuoitit lea rehkenastojuvvon leat 2%. Fjällgren beasai Ruoŧa Eurovision finálii goalmmát oassegilvvus.
Ruoŧŧa vállje iežas ovddasteaddji lávvardaga njukčamánu 9. beaivve.