Sámeráđi várreságadoalli Áslat Holmberg ja sámediggeáirras Beaska Niillas Norgga Sámiid riikkasearvvis deaivvadeigga mannan bearjadaga Helssegis energiijafitnodat ST1 ovddasteddjiiguin ja geigiiga sidjiide reivve.
ST1 lea váldooamasteaddji Grenselandet AS:s, mii lea máŋga jagi plánen hukset stuorra Davvi-bieggajorripárkka Finnmárkui Rástegáissá lagašguovlluide Davvesiidda ja Deanu gieldda rájá ala. Báikki olbmot leat vuostálastán plánaid sakka. Vuosttaš plánain lei mielde maid elrávdnjelinnjá huksen Suoma beallái, muhto dálá dieđu mielde daid plánain leat luohpan.
ST1 lea ovddideamin maiddái bieggafápmopárkka davimus Finnmárkui Čorgašnjárgga guvlui. Gáŋgaviikka gielddastivra lea dohkkehan, ahte ST1 beassá váldit vuosttaš lávkki proseassas hukset bieggaturbiinnaid Rovrorášša guvlui. Áššis muitala NRK Sápmi.
Dasa lassin ST1 ja norgalaš Horisont Energi AS leat áigumin bieggafámuin buvttadišgoahtit ruoná ammoniahka Finnmárkku guovllus.
Eaba dohkket fitnodaga prošeavttaid eaige doaibmavugiid
Reivves ST1:i Holmberg ja Beaska muitaleaba earret eará, ahte fitnodaga prošeavttat leat problemáhtalaččat sámiide, sin kultuvrii ja boazodolliide ja dat loavkidit eamiálbmogiid rivttiid. Soai muitaleaba maid guovlluid mearkkašumis sámiide ja ávžžuheaba ST1 ođđasit árvvoštallat ja luohpat dain prošeavttain jođáneamos lági mielde.
Deaivvadeamis Holmberg ja Beaska ovdanbuvttiiga maiddái, ahte sudno mielas fitnodaga doaibmavuogit prošeavttaid ovddideapmin eai leat dohkálaččat.
Ovttaskas badjeolbmot leat muitalan, ahte fitnodat lea fállan stuorra ruhtasupmiid sidjiide, jus ráhkadit šiehtadusa bieggafámu huksemis sin guovlluide. Áššis leat čállán maiddái NRK Sápmi ja Ávvir-aviisa. Ávvira mielde fitnodaga ovddasteaddji šiitá, ahte sii livčče fállan ruhtasupmiid, muhto mieđiha, ahte sii leat guorahallan leago beroštupmi ráhkadit šiehtadusa.
Beaska Niillas muitala, ahte sii ovdanbukte sin dearvvuođaid áššálaččat ja ST1-fitnodaga ovddasteaddjit válde dieđu áššálaččat vuostá.
– Iihan dan dieđe man duođas dat váldet daid, muhto ferte goittotge sávvat.
Hansen: Deaivvadeamis addojuvvojedje čielga dieđut ja dieđut, main mii váldit ráđi
ST1 bieggafápmobuvttadeami jođiheaddji Thomas Hansen muitala, ahte son deaivvai mannan bearjadaga vuosttaš háve Áslat Holmbergain, muhto Beaska Niillasiin son lea deaivvadan máŋgii ja ságastallan viidásit suinna. Hansen dadjá, ahte dat ságastallamat leamašan miellagiddevaččat ja dat leat addán ođđa dieđuid.
Hansen ii njuolga vástit dasa, leago bearjadaga deaivvadeamis makkárge váikkuhus fitnodaga doaimmaide.
– Mun jurddašan, ahte bearjadaga čoahkkin dollojuvvui ustitlaš vuoiŋŋas. Doppe addojuvvojedje čielga dieđut ja dieđut, main mii váldit ráđi, seamma láhkai go daid dieđuid, maid leat ožžon eará guovlluin sámeservošis.
Hansen dadjá ahte fitnodagas dihtet, ahte álo leat áššit maid sii livčče sáhttán bargat eará láhkai, muhto ii hálit kommenteret dárkilabbot, mat dat áššit leat ja lohká, ahte dárbbašuvvo áigi vuos viidásut ságastallamii.
– Álo lea vejolašvuohta oahppat ja leat buoret ja jáhkán, ahte mii oahppat juohke beaivvi eanet, go geahččalit geahpedit min dárbbuid fossiila boaldámušaid ektui ja bargat energiijasirdašumiin dáppe.
Hansen deattuha, ahte ST1 olles áigge árvvoštallá iežas doaimmaid ja sii barget olles áigge šaddat čeahpibun.
Beaska: Eai sáhte maŋŋá lohkat ahte eai livčče diehtán
Gieskat Norgga alimusriekti attii duomu, man mielde Eurohpá stuorimus bieggafápmorusttegat Troandin guovllus Fosenis leat huksejuvvon lobi haga ja huksenproseassas leat rihkkon álgoálbmotvuoigatvuođaid. Beaska Niillas muitala, ahte dan maŋŋá Dáža beale politihkkárat ja bieggafápmorusttegiid huksen fitnodatolbmot čuoččuhedje, ahte sii eai diehtán, ahte dat ii livčče lobálaš.
Beaska Niillas árvala, ahte dál go leaba Áslat Holmbergiin geigen reivve ST1:žii, sii eai sáhte goittot maŋŋá lohkat, ahte eai livčče diehtán dán birra maidege.
Norgga alimusrievtti Fosen-duomus čujuhuvvo ON siviila- ja politihkalaš rivttiid riikkaidgaskasaš oktasašsoahpamuša artihkkalii 27. Artihkal suddje unnitlogu álbmogiid vuoigatvuođaid.
Romssa universitehta professor Øyvind Ravna čilge NRK Sápmái, ahte vaikko bieggafápmofitnodagat šiehtadalletge ovttaskas badjeolbmuiguin ja mákset sidjiide ruđa amaset vuostálastit bieggafápmorusttegiid, de ainge dat rihkku dán álgoálbmotjoavkku vejolašvuođa eallit iežaset kultuvrra mielde.
Fosena duomus mearkkašupmi guktuid oassebeliide
ST1 bieggafápmohoavda Thomas Hansen lohká iežas guorahallan Fosena duomu oalle dárkilit.
– Nugo mun oainnán, dát čielgasit sajáidahttá sámi boazodoalliid oktan dain dehálaš kultuvrraguoddiin sámi kultuvrras. Dat maiddái sárgu oalle čielga linnjá, ahte goas prošeakta dahje álgga rasttilda rájá, iige šat čuovo dihto láhkarámmaid, masa ášši guoská.
Hansen maiddái oaidná, ahte lea hui buorre, go šattai čielgasabbon, movt artihkal 27 heivehuvvo. Hansen goit oaidná erohusaid Fosen-áššis ja Davvi-prošeavttas.
– Go geahččá diggeášši váikkuhusguorahallama, dat lea oalle earálágan go Davvi-prošeavtta váikkuhusguorahallan. Lea Norgga čázádat- ja energiijadirektoráhta ja eará eiseválddiid duohken meroštallat, galgágo Davvi-prošeavtta váikkuhusaid duohtandahkat vai ii, lohká Thomas Hansen.
Beaska Niillas dadjá, ahte Fosena duopmu ii leat beare sápmelaččaid mielas dehálaš.
– Dat lea sidjiide maiddái dakkár maid čuvvot viehka dárkilit, go dat ii leat čielggas rievtti mielde, maid dat sáhttá mearkkašit. Dat lea dakkár maid mii fertet dál guorahallat maiddái Sámi servvodagas, nu movt siige dahket, dadjá Beaska.
Beaivvi ságaid ja Yle Ođđasiid Sámis sáhtát maid guldalit Yle Areenas.