Ohcejogas leat vuostáiváldán váivves mielain evttohusa Deanu boahtte gease bivdoráddjehusain.
Suopma ja Norga evttohit dohkkehit Deanu luossabivddu nu, ahte bivdit sáhttá beare loahppagease árbevirolaš bivdosiiguin, buođuin njeallje jándora ja firpmiin guokte jándora. Evttohusa mielde luosa ii oaččoše bivdit ollenge stákkuin.
Ohcejohkalaš Veikko Laiti logai maŋŋebárgga ođđasa stuorra morrašiin. Njealje jándora buođđobivdu ja guovtte jándora fierpmebivdu eai olus su illudahttán. Earenoamážit son lea behtton dasa, ahte stákkuin ii evttohusa mielde oaččoše bivdit luosa olláge.
– Gal mun measta čirron, go dien lohken. Gal dat leat nu surgadis eavttut midjiide biddjojuvvon, dadjá Laiti.
Maiddái ohcejohkalaš Eeva Nuorgam mielas evttohuvvon bivdoáigi orru oalle oanehaš. Son lea ieš áŋgiris oaggu.
– Vurden, ahte dán gease livččii beassán oakkostit Deanu. Ferte várra duhtat dása, son oaivvilda.
"Dat lea badjelgeahččan"
Ohcejoga girkosiidda osolašgotti jođiheaddji, guolledoalloguovllu ságadoalli ja Deanu ráđđádallangotti lahttu Mika Aikio mielas evttohus Deanu boahtte gease ráddjehusain, man eana- ja meahccedoalloministeriija olggosattii ikte, njulgestaga badjelgeahččá sámiid ja árbevieruid.
– Lean hui lossa jurdagiiguin. Dat dárkkuha, ahte lea masa olles bivdogielddus. Diet evttohusat, mo sii áigot dorvvastit sápmelaš árbevirolaš bivdovugiid, de dat lea badjelgeahččan, lohká Aikio.
Aikio maid atná ártegin dan, ahte stággobivddu eai ane árbevirolaš bivdun.
– Buođu ceggen lea nu garra bargu, ahte ii gal moatte jándora dihtii giige viša álgit ráhčat.
Oanehis áigi ii ligge miela
Veikko Laiti mielas dán jagi galggašii leat olu luossa, vaikko ministeriijain leatge eará oaivilis. Danin Laiti váillahage vuoggabivdinlobiid. Son ii leat goassege firpmiin nu láven bivdit, earret golgadan. Dál son áigu gal iežas vieljas jearrat veahki buođu cegget.
Dálá evttohusa vuođustit dainna, ahte dat seailluhivččii goit juoga veardde sámi árbevirolaš bivddu, dego buođđuma ja fierpmebivddu. Dan Laiti vehá imaštallá, go sáhka lea su mielas eandalitge das, ahte oaččošedje borranguoli.
– Buođđobivddu sáhtášii bidjat vuoggabivddu lassin, iige molssaeaktun. Dat lea buorre ášši, ahte árbevirolaš bivdimiid seailluhit, muhto dat ii ligge miela, go lea nu oanehaš dat áigi, Laiti dadjá.
Jus goddá guoli, seastá beali juovllaide
Jus áiggoš firpmiin bivdit, de firpmiid ferte juohke dáfus ordnet ja divodallat. Seammás de fitná Deanusge, vaikko áigi leage oalle unnán evttohuvvon, árvala Eeva Nuorgam.
Su mielas goittot orru masá dušši fatnasiid ordnestallat dahje buođu ráhkadit, go nu oanehis áiggi sáhttá bivdit.
Jus čáhci fáhkka loktana, ferte firpmiid vuolgit sirdit vai dat fas bivdá, ja jus čáhci njiedja jođánit, ferte maid sirdit dakkár sadjái, gos dat bivdá, čilge Nuorgam.
– In dál dieđe leago guovtte jándoris dáinna firpmiin dál nu jierbmi. Kánske ferte smiehttat, ahte gillego daid fatnasiid bihkkadit, ordnet ja fievrredit dohko johgáddái, smiehttá Eeva Nuorgam.
Son jurddaša maid positiivvalaččat: buorre guollelihkku soaitá deaivat justa dan ovtta beaivái.
– Jus mun oaččun ovtta guoli, de beali boran seammás ja nuppi beali seasttán juovllaide, árvala Nuorgam.
Beaivvi ságaid ja Yle Ođđasiid Sámis sáhtát maid guldalit Yle Areenas.