Luondduriggodatguovddáš čielggada dán gease ovttas báikkálaš bivdiiguin heivvolaš vugiid ruoššaluosaid eret bivdimii. Ruoššaluossadutkamuš lea okta oassi Deanu luossanáli ealáskahttimis.
Ruoššaluosaid eret bivdin álgá easkka geassit 2023, danin go dalle ruoššaluosaid vurdet goargŋut fas olu Detnui, muitala Luondduriggodatguovddáš Luke dutkanprofessor Jaakko Erkinaro.
Goittotge muhtunlágan iskkademiid ja geahččalemiid barget juo dán gease iešguđetlágan bivdovugiiguin, muitala Erkinaro.
– Mii leat háleštan báikkálaš bivdiiguin ja viehka nannosit dorvvastit sin árbevirolaš dieđuide ruoššaluosa ja luosa láhttemis, iešguđetge bivdovugiid beaktilvuođas ja geavahanvejolašvuođain iešguđetge birrasiin. Das leat máŋggalágan vejolašvuođat maid dál vihkkehallat ja ovddidit.
Jurddan sis livččii iskkadit golgadanvuogi luosaid gođđanbáikkiiguin lahka gátti, stuorát nuohttilágan bivdosa ja maid buođu, mii livččii dego meardi, mas leat áiddit ja čotta, gosa stivrejit ruoššaluosa dego beassái.
– Dáid leat vel ovdánahttimin.
Stuorámus hástalus lea ruoššaluosaid ja Atlántta luosa sirren nu, ahte Atlántta luossa beasašii goargŋut Detnui. Ruoššaluosa eret bivdin ii oaččo vahágahttit Deanu luosa, man dilli lea muđuige heajut, muittuha Erkinaro.
Báikkálaš bivdi evttoha buođuid huksema
Mannan čavčča báikkálaš bivdit ja Luondduriggodatguovddáža dutkit čoahkkanedje plánet bivdovugiid. Evttohusat bivdovugiin leat boahtán báikkalaš bivdiin.
Ohcejohkalaš Erik Valle lea iežas ruovttugáttis Deanuleagis čuvvon ruoššaluosaid laskama. Son lea maiddái leamaš mielde Luondduriggodatguovddáža dilálašvuođain evttohallamen, mo ruoššaluosa galggašii bivdit eret Deanus.
– Buoremus vuohkihan dasa livčče buođut, mat eai vahágahte Atlántta luosa. Buođđun livčče buorre go huksešii buođuid, mat doibmet ja daid bijašii máŋggaid logiid Vuolle-Detnui. Daid sáhtášii bivdit eret dalle suoidnemánu álggus ja olbmot oččošedje borrat daid.
Son jáhkká ahte maid nuohtti livčče buorre vuohki bivdit ruoššaluosa eret. Su mielas ruoššaluosaiguin gánnehivčče ávkkástallat. Ruoššaluossa gal boraha ovdal go dat guohcaga, dadjá Valle.
Norgga plánat váikkuhit maiddái Suoma dárbbuide
Sihke Norggas ja Suomas leat plánemin ovddidit vugiid ruoššaluosaid eretbivdimii, muitala Jaakko Erkinaro. Norga lea bidjamen olu návccaid ruoššaluosaid eret bivdimii jahkái 2023 já pláne maiddái Detnui doaimmaid.
Dat ii leat vel čielggas, makkár vugiiguin Norga bivdigoahtá ruoššaluosa, muitala Erkinaro. Juos Norga viggá oažžut stuorra meardilágan buođu, mii buođđu measta olles Deanu, de ruoššaluosat eai beasaše goargŋut badjelabbui Detnui.
– Dieđusge juos dát plána ollašuvašii, de mis Suomas ii livčče oluge maid bargat ruoššaluosaide, árvala Erkinaro.
Bivdovugiid lassin Luondduriggodatguovddáš čohkke dieđuid ruoššaluosa veajehiid láhttemis. Biepmolágádus lea maid analyseremin parasihtačielggadeami ruoššaluosas. Dat dutkamuš lea vel gaskan, muhto Erkinaro jáhkká, ahte datge bohtosat bohtet farggabáliid.
Beaivvi ságaid ja Yle Ođđasiid Sámis sáhtát maid guldalit Yle Areenas.