Njuike sisdoaluide

Guldal jiena: Duoji vásttolaš gávppášeapmái hutke ortnega, man mielde duojit juhkkojuvvošedje identitehta ja friija geavaheami vuođul

Sámi kreatiivva duodjesuorggi ovdánahttinfidnu jođihan Outi Paadar lohká, ahte livččii dehálaš gávdnat vugiid vásttolaš gávppášeapmái dan sajis, ahte beare gieldit olbmuid oastimis sámedujiid.

Outi Paadar
Sámi kreatiivva duodjesuorggi ovdánahttinfidnu jođiheaddji Outi Paadar muitala, ahte olbmot lávejit hui olu jearralit dan, gii oažžu duoji geavahit. Govva: Anneli Lappalainen / Yle
Linda Tammela
Sámi kreatiivva duodjesuorggi ovdánahttinfidnu jođihan Outi Paadar lohká, ahte livččii dehálaš gávdnat vugiid vásttolaš gávppášeapmái dan sajis, ahte beare gieldit olbmuid oastimis sámedujiid.

Sámi duodji -searvvi prošeavttas evttohit, ahte sámeduoji vuovdimis duojit juhkkojuvvošedje identitehtabuktagiidda ja dakkár buktagiidda, maid sáhttá friija geavahit.

Dat livččii čoavddus dasa, mo sámeduoji sáhtášii gávppašit vásttolaččat. Evttohus boahtá ovdan raporttas, mii lea oassi Sámi kreatiivva duodjesuorggi ovdánahttinfidnu. Čoavddusevttohusas čujuhit eandalit Sámi Duodji -searvvi gávpái Anáris ja neahttagávpi Duodji Shopii.

– Juos sirrešeimmet diehtojuohkimiin daid identitehtadujiid, de kánske dat vuovdin livččii álkit, dadjá fidnu jođihan Outi Paadar.

Geavatlaččat čoavddus vuovdima hástalusaide livččii dakkár, ahte ovdamearkka dihte neahttagávppis boađášii duoji oasttedettiin almmuhus, mas čuoččošii, ahte sámiin leat iežaset njuolggadusat ja vuordámušat justa dán duoji atnimis namalassii gávtti oassin.

– Olmmoš, guhte dan oastá, ferte ovttaláhkai miehtat dasa, ahte jus oasttán vaikko dáid vuoddagiid, de lea vejolaš, ahte gii nu daidda reagere, jus lean olggobeal olmmoš, Paadar čilge.

Olbmot leat beroštuvvan duojis, muhto eai dieđe gii dan oažžu geavahit

Mannan jagi áigge bulii ságastallan das, go olbmot eai duostta oastit šat sámi duoji, go ballet boasttogeavaheamis ja kultuvrralaš ávkkástallamis. Dat goittotge lea dagahan hástalusaid duojáriidda, go duddjon ii oro leamen šat ruđalaččat gánnáhahtti.

Dán ovdánahttinprošeavttas jearahalle duojáriid, nappo ulbmiljoavkku olbmuid, geat ledje duoji oahpaheaddjit ja dakkár olbmot, geat ožžot siido- dahje váldodietnasa duojis. Prošeakta bisttii gitta dán jagi suoidnemánu lohppii.

Prošeavtta jođiheaddjin bargan Paadar jođii miehtá Sámi ságastallamin duojáriiguin. Bođii ovdán, ahte eandalit dihto dujiid geavaheapmi ságastahtii.

– Dakkár duojit, mat guddet identitehta, de dat dagahedje eanemus ságastallama. Lea buorre, ahte dát ságastallan lea vuolgán johtui.

Paadar lohká, ahte sihke Sámi duodji -searvi ja sin Duodji Shop -gávpi ožžot hirbmosit olbmuin jearaldagaid dujiid geavaheamis. Váldogažaldat orru leamen dat, gii oažžu geavahit duoji, muitala Paadar.

– Dan sadjái, ahte gieldit, ahte maid oažžu vuovdit ja gii oažžu geavahit maidge, de galggašii guorahallat, mo vásttolaččat ja kultursensitiivvalaččat sáhtášii gávppašit dujiid ja nu, ahte dat livččii bistevaš vuođu alde.

Yle Ođđasiid Sámis ja Beaivvi ságaid sáhtát maid guldalit Yle Areenas.

Ođđasamosat: paketissa on 10 artikkelia

Sámiid ja stáhta gaskasaš duohtavuohta- ja soabadankommišuvnna loahpparaporttas vurdet dál leat stuorát deattu, go dan besset ráfis dahkat.

Arktiset olosuhteet tekevät luvattomille liikkujille maastossa kulkemisen erittäin vaikeaksi.

Ávvudeapmi lea bovdejuvvon gussiide, muhto dilálašvuođa beassá čuovvut njuolggo sáddaga bokte dmu 11 rájes. Prográmmas leat sáhkavuorut, filmmat, ságastallamat ja musihkka.