Suoma oaivegávpot Helssegis leat veaigin čoahkkanan álbmotbeaivvi gudnin Kansalaistori-torgii aivve gávpoga guovddážii.
Doaluin ii leat goittotge ulbmilin dušše ávvudit, baicce dáhpáhusas háliidit muittuhit sámediggelágas, mii lea ain riikkabeivviid váljagottiid gieđahallamis. Boahttevaš vahkuid áigge čielgá, mo lágain meannudit.
Álbmotbeaivvi čoahkkaneami Helssegis leat ordnen ovttaskas olbmot.
– Illudan oaidnit man ollu olbmot leat boahtán. Mii moadde sápmelaš eatni mearrideimmet, ahte dán lossa čavčča ja dálvvi maŋŋá dárbbašit juoidá, mii lea somá ja lotkat, muitala Erja Morottaja, okta dáhpáhusa lágideaddjiin.
Son giitá suopmelaččaid dan doarjagis ja ráhkisvuođas, maid sii leat maŋimuš áiggiid čájehan, go leamašan sáhka sámediggeláhkaevttohusas.
– Olbmot dihtet ja beroštit dál eanet sápmelaččain go ovdal. Mii eat leat guđđojuvvon okto.
Son muittuha, ahte jus dát ráđđehus ii lihkosmuva dohkkehit sámediggelága, de ášši ii jávkka gosage.
Maarit Kiprianoff, guhte maid leamašan lágideamen dáhpáhusa, dadjá, ahte sápmelaččat eai vuollán, jus láhka ii dohkkehuvvo dán ráđđehusbaji áigge.
– Jus dat háliidit vel njeallje jagi dáistalit, de dáppe mii leat.
Báikki ala leat čoahkkanan ollu gávttehasat ja iešguđetahkásaš olbmot. Ritni Pieski doallá Sápmi Pride -leavgga ja lea giessan maid transleavgga iežas hárduide dan gudnin, go riikkabeaivvit dohkkehii mannan vahkus ođđa translága.
– Illudan dainna, muhto dát sámediggeláhka galggašii vel. Ovdal in menddo sakka illut, ovdal go dat manná čađa.
Su mielas leamašan issoras čuovvut dan ságastallama, mii lea gevvojuvvon guktuid lágaid birra.
– Mun in gal jáhkkán, ahte transláhka livččii mannan čađa, de mun sávan, ahte kánske sáhttá leat unna doaivva maiddái das, ahte sámediggeláhka maid viimmat manašii čađa, árvala Pieski.
Álbmotdáhpáhusas loaiddastit juoigi Wimme Saari, Angelit-joavkkus dovddus Tuuni Partti ja ráppár Paleface.
Paleface nappo Karri Miettinen lea ovdalge váldán beali sámeáššiide. Su mielas lea dehálaš sihkkarastit, ahte buohkain livčče seamma vuoigatvuođat ja dat ollašuvašedje.
– Mii diehtit, ahte sámiid vuoigatvuođain lea vel ollu maid ovddidit ja sápmelaččaid sajádaga galgá ain nannet. Lea ártet, ahte lei dal de sáhka Deanu guolásteamis, poláragierddu ruovdegeainnus dahje ruvkelobiin, de dat olbmot, geaidda dát mearrádusat eanemus čuhcet, de sis ii goassige jerrojuvvo mihkkige, dadjá Miettinen.
Yle Sápmi sáddii báikki alde Helssega Kansalaistoris njuolggosáddaga Yle Areenas diibmu 16 rájes.
Sámi álbmotbeaivvi ávvudit iešguđetlágan doaluin miehtá riikka.