Čeʹvetjääuʹr äʹhttempäiʹǩǩ lij kuâras veâl påʹrǧǧmannu aalǥâst, ko puäʒʒhoiʹddjeei Veikko Feodoroff čuäʹjtââll koolm paalǥâskååʹdd õõut tääʹrǩmõs tuâjjpääiʹǩ. Äʹhttempääiʹǩest puäʒʒvuäʹmsteei vuäǯǯa sij eeʹjj pääʹlǩ.
Äʹhttempääiʹǩest puäʒʒoummu feʹrttje jiijj čiõǥrdâʹstted puõccu, nuʹtt tõʹst vuäitt valmšted vueʹǯǯ pueʹrmõs vueʹjj mieʹldd.
– Meeʹst âlgg pâʹstted jiijj viikkâd loopp räjja tõn, što mij viikkâp puõccu mieʹccest aiddu, vaʹlljeep, što koon mij äʹhttep da koon mij lueʹšttep jieʹlled. Tät lij tääʹrǩes päiʹǩǩ, koʹst puäʒʒooumaž teʹl tieʹǧǧ vuäǯǯ. Ähttmõš kooll pâi tän jieʹllemvuâkka.
Keväjäuʹrrneǩ šâddpoorri Anna Lumikivi ij ni suõrggân, håʹt-i Feodoroff kovvââll tärkka, mii puäccja šâdd, ko tõt lij puättam äʹhttempäikka. Lumikivi lij nuõrrvuõđ rääʹjest poorrâm pâi šâddporrmõõžž.
– Håʹt-i jiõm poor vueʹǯǯ, lij šiõǥǥ tieʹtted, koʹst vueʹǯǯ puätt. Tät-han lij pukin pueʹrmõs vueʹǯǯ, koon vuäitt poorrâd, ko tät lij luâđast puättam. Jiõm kâʹl jiõčč haaʹleʹče äʹhtted puõccuid, pååǥǥast Lumikivi.
Oummu påʹrre ǩeeʹjjmieʹldd ääiʹj uʹccbõššân ruõʹpsses vueʹǯǯ
Juõʹǩǩ eeʹǩǩ oummu påʹrre uʹccbõššân vueʹǯǯ. Luâttväärrkõõskõõzz mieʹldd Lääʹddjânnmest poʹrreš veâl eeʹjjest 2021 79 ǩilo vueʹǯǯ oummu ool. Tõt lij nuʹtt 770 gr vueʹǯǯ juõʹǩǩ neäʹttel. Kuuitâǥ eeʹjjest 2022 vueʹǯǯ âânnmõš lij occnam: teiʹmma poʹrreš 77,4 ǩilo vueʹǯǯ oummu ool.
Tän poodd Ruokavirasto siâzztââll, što ruõʹpsses vueʹǯǯ di vueʹǯǯouddsid poorčeš jeänmõsân pieʹll ǩilo juõʹǩǩ neäʹttel. Tät siâzztõõllmõš occan ǩeeʹjjmieʹldd ääiʹj: ođđ tâʹvvjânnamlaž siâzztõõllmõõžžin ruõʹpsses vueʹǯǯ õõlǥči poorrâd jeänmõsân 350 gr juõʹǩǩ neäʹttel. Ruõʹpsses vuõʹǯǯin juuʹrdet kuuzz-, šââʹjj-, saauʒ- di heäppažvueʹǯǯ. Puõccuvueʹǯǯ ij leäkku ruõʹpsses vueʹǯǯ liistâst.
Puäʒʒooumaž Veikko Feodoroff vuäinn, što suu poorrâmnääʹll lij miâlggâd seämmanallšem ko maaddârpuärrsiʹnes. Puõccu lââʹssen säʹmmla lie poorrâm jiânnai kueʹl, muõʹrjid, kuõbbrid - joba pieʹʒʒ leʹjje vääʹnniiʹjji ääiʹj tääʹrǩes porrmõš.
Puäʒʒ lij luâđväärlaž jieʹlli, kååʹtt lij kuullâm säʹmmlai porrmõõžžid juʹn tuuʹl. Puõccuvueʹǯǯ vueiʹnet õinn ekolooglaž di eettlaž vueʹǯǯen, ko tõt iʹlla jeeʹres ruõʹpsses vuõʹǯǯinalla šõõǥǥtum porrmõšpuuʹtʼtõõzz vääras. Äʹrbbvuõđlânji puõccust ââʹnet juõʹǩǩ vueʹzz ouddmiârkkân ǩiõtt-tuâjaid.
Ko maaiʹlm lij mottjam, še säʹmmlai arggpeeiʹv poorrâmnääʹl lie mottjam jeänab viõstârmaaiʹlm meâldliʹžžen. Tuʹtǩǩummši mieʹldd vueʹǯǯ poorrmest leeiǥas lij häitt pirrõʹsse di oummui tiõrvâsvuõʹtte. Tõn diõtt Feodoroff še vuästt kaaupâst ođđnallšem šâddporrmõõžžid da tuʹǩǩad pävvrõõššâd še šâddouddsin vueʹǯǯ koʹrvveei veäraid.
– Kâʹl-han tääiʹben še vuäitči koiʹttjed måtam raaʹzzid šõddeed. Pååttǩid, måårǩid da jeeʹresnallšem yyrtid di salaattid. Kâʹl tõk šâʹdde tääiʹben še, ij-ǥa miâlggâd šurr peäldd taarbâž leeʹd. Ij tõid pirreeʹjj vuäǯǯ, leâša pieʹlleeʹjj vuäitči piʹrǧǧeed jiijjâs šõddeem raaʹzzin, smeâtt Feodoroff.
Mõõn eettlaž lij ânnʼjõžääiʹj säʹmmlai poorrâmnääʹll?
Veikko Feodoroff čiõʹlǧǧad Lumikivi Annaaʹje, mäʹhtt puõccu väʹʒʒe jiijj äʹhttempääiʹǩ šillju da konttrid. Kookkas lie mõõnnâm Feodorooff päʹrnnpooddâst, kuäʹss veâl puõccuid aʹhtteš pikalõsääiʹdest õõutsââʹjest.
Puõccu ähttmõš lij juʹn kuuʹǩǩ leämmaž samai tärkka šiõttõllum da puõccu vuäǯǯ čueʹʒʒtem looʹpp. Veâl lie muäʹdd määnpââʹj ooudbeäʹlnn ouddâl ko pikalõõzz äʹlǧǧe di äʹhttempõõrtâst ǩiõttʼtõõlât vuuʹd puõccuid kaaupšem vääras.
Kuhttu Feodoroff di Lumikivi vuäiʹnne, što kõskkmeärrsânji säʹmmla påʹrre eettlubun ko jeeʹres oummu. Čårrsiidin jie leäkku jiânnai jõnn kaaup, koʹst oummu jeäʹlle juõʹǩǩ peeiʹv. Jiijjâsvärrsažvuõtt lij takai vueʹssen säʹmmlai jieʹllmest še ânnʼjõžääiʹj.
Anna Lumikivi lij jiânnai kõõččâm še jijstes: lij-a son poorrâm jânnampallu pueʹrmõs vuõʹjji mieʹldd?
– Mon jiõm tieʹđ nuʹtt tärkka, koʹst tõt muu veärr puätt. Jiõččääʹššest jõs verddââll muu da Veikko porrmõõžžid, nuʹtt Veikkost-han lij jeänab nåkkam eettlaž veärr, smeâtt Anna Lumikivi.
Õhttân ouddmiârkkân Lumikivi nõõmat, mõõn jõnn vueʹss kaaupi šââddain lie jååʹđtum nuuʹbb beäʹlnn maaiʹlm. Tõt lij piijjâm še šâddpoorri smiõttâd jeänab jiijjâs vaʹlljummšid. Ouddmiârkkân samai peäglvaž avokado taarbaš jiânnai čääʹʒʒ šõddmõõžž vääras da tõn šõddeet nåkkam sââʹjest, koʹst lij juʹn jõnn čääʹccvääʹnn.
– Tõt iʹlla nuʹtt čaʹppes-viõʹlǧǧes äʹšš, vuäinn Lumikivi.
Veikko Feodorooff mieʹldd sääʹmvuuʹdest mäŋgg piârri õinn jeäʹlle luâđast da šeʹlle jiijjâz porrmõõžž. Kaaupâst jeäʹlet nuʹtt õõut vuâra neäʹttlest.
– Jõs vuäǯǯak porrmõõžž âʹlddluâđast, teʹl ton vieʹǩǩtak tõn nääʹl, ko poorak pâi puõccu- leʹbe sõõrv-vueʹǯǯ, šeelak tõn kueʹl ij-ǥa taarbâž ouddmiârkkân kaassi seʹst šõdduum luõzzid vuäʹstted. Tõt lij eettlaž tuʹmmstõk, vuäinn Feodoroff.
Teevvum 22.9.2023 čiâss 10:55: Pâʹjjǩeeʹrjtõs Oummu påʹrre ǩeeʹjjmieʹldd ääiʹj jeänab di jeänab ruõʹpsses vueʹǯǯ muttum Oummu påʹrre ǩeeʹjjmieʹldd ääiʹj uʹccbõššân ruõʹpsses vueʹǯǯ. Še teeʹkst statistiikkid peeiʹvtum.