Njuike sisdoaluide

Stáhta hálddahusas spáppastallet mearrádusa goavvejagi buhtadusain – boazodoallit leat vuordán buhtadusaid juo beannot jagi

Goavvejagibuhtadusaid máksimis galge mearridit mannan vahkus stáhtaráđis, muhto ášši hoigaduvvui ruovttoluotta eanan- ja meahccedoalloministeriijai ođđasit válmmaštallama várás.

Poroja tunturissa lumimaisemassa talvella 2023.
Luondduriggodatguovddáža čielggadeami mielde váttes guohtundilli dagahii badjelmeare goluid ja lassibargguid boazodoalus dálvit 2021−2022. Govva: Anni-Saara Paltto / Yle
Anni-Saara Paltto

Boazodoallit vurdet ain mearrádusa ovddit dálvvi goavvejagi buhtadusain. Sáhka lea sullii 20 miljon euro sturrosaš vahágiin, mat šadde váttes guohtundili geažil dálvit 2021–2022. Stáhta hálddahusas goittot lea mannamin spáppastallan ministeriija ja stáhtaráđi gaskkas das, ahte maid áššiin galggašii dahkat.

Boazovahágiin leat ráđđádallan juo beannot jagi. Eanan- ja meahccedoalloministtar Sari Essayah dadjá, ahte ášši vuođđun ferte leat dieđalaš čájeheapmi.

– Dán dáhpáhusas mis lea čielga ovdánanplána ja mo ášši vihkkehallat. Dás vuođđun lea Lappi EJB-guovddáža čilgehus ja Bálgosiid ovttastusa bokte boahtán boazologahallamat. Daid vuođul mii leat dieđuid čohkken ja dás leat ášši oasálaččat maid ieža doaimmahan dieđuid. Daid vuođul de dahkat mearrádusaid, dadjá Essayah.

Ášši biddjui ruovttoluotta ministeriijai

Goavvejagi buhtadusain galge mearridit stáhtaráđi dievasčoahkkimis mannan vahkus. Evttohuslisttus eanan- ja meahccedoalloministeriija evttohii stáhtaráđđái, ahte buhtadusaid eai galgga máksit ollenge. Evttohusastis stáhtaráđđái ministeriija buktá ovdan, ahte vahágat eai lean dálvit 2021–2022 dakkárat, ahte dain livččii boazovahátlága mielde riekti oažžut buhtadusa.

Ovdal stáhtaráđi čoahkkima ášši goit gesse eret listtus ja dan gieđahallan gaskkalduhttojuvvui. Áššái leat bivdán lassiáiggi ja dat lea hoigaduvvon ruovttoluotta eanan- ja meahccedoalloministeriijai ođđasit válmmaštallama várás.

Sámediggi gáibida buhtadusaid máksima

Nu Sámi bálgosat -searvi go maiddái Sámediggi leat gáibidan buhtadusaid máksima.

Sámedikki ságadoalli Tuomas Aslak Juuso mielas boazovahátláhka lea njoahci ja son maid cuiggoda eana- ja meahccedoalloministeriija, go dulko boazovahátlága eahpelogalaččat.

Juuso mielas lea ártet, go eanan- ja meahccedoalloministeriija deattuha áššis mearridettiin eanet EJB-guovddáža dieđuid go Luondduriggodatguovddáža muohta- ja guohtundutkamuša.

Buhtadusaid boazovahágiin mákse vahátlága mielde vuosttas geardde goavvejagi 2019–2020 maŋŋá. Dalle roassu guoskkahii measta olles boazodoalloguovllu. Ovddit dálvve goavvejahki fas čuozai eanas sámiid ruovttuguovllu ja Gaska-Lappi bálgosiidda.

Juuso imaštallá earenomážit dan, ahte mo kriisajagi sáhttet meroštallat ministeriijas nu goappatláhkai. Vaikko čielggadeamit čájehit, ahte boazodoalus leamašan duođalaš vahágat jagis 2021–2022, de daid eai áiggo buhtadit.

– Min mielas logut maid čájehit dan, ahte mis leat olu individuálat, geainna leamašan stuorra vahágat, ja daid berrešii dál vuolgit buvttadit. Dál dat árvvut ja rehkenastinmállet leat hui earáláganat, go mat ledje jagis 2019–2020, dadjá Juuso.

Tuomas Aslak Juuso
Sámedikki ságadoalli Tuomas Aslak Juuso mielas boazovahátláhka lea njoahci. Govva: Vesa Toppari / Yle

Luondduriggodatguovddáš gávnnahii guohtundili váttisin

Luondduriggodatguovddáš (Luke) čielggadii boazodoalloguovllu muohta- ja guohtundili Suoma eanan- ja vuovdedoalloministeriija bivdagis giđđat 2022. Ministeriija mearridii áššis, go Sámediggi, vihtta bálgosa ja Bálgosiid ovttastus bukte ovdan spiehkastatdili, mii váikkuhii bohccuid guohtumii.

Luondduriggodatguovddáža čielggadeami mielde oasis Suoma boazodoalloguovllus lei ovddit dálvve earenomáš váttes guohtundilli. Luondduriggodatguovddáža árvalusa mielde 2021–2022 dálvi lei váddásut go dábálaččat 19 bálgosis miehtá boazodoalloguovllu.

Dain guovlluin álgodálvve njázuid áigge ođđa muohtageardi lei jikŋon, ja váttásmahtii bohccuid guohtuma olles dálvái. Dasa lassin eana lei guhppon muohttaga vuolde ja šattuin ledje váralaš toksiinnat, maid guohpaguobbarat ledje dagahan.

Muohta- ja goaivundilligrafihkka
Bohccuide hástaleaddji muohta- ja goaivunbirrasat leat 19 bálgosa guovllus (guovllut 1 ja 2). 13 bálgosis dilli lei buot váddásamos (guovlu 1). Eará boazodoalloguovllus (guovlu 3) muohta- ja goaivundilli molsašuttai. Govva: Osmo Päivinen / Yle

Čielggadeami mielde váttes guohtundilli dagahii badjelmeare goluid ja lassibargguid boazodoalus dálvit 2021−2022. Máŋgga bálgosis gárte biebmagoahtit bohccuid jo skábmamánu áigge. Das fuolakeahttá bohccot ledje heajos ortnegis ja dat maid jápme, čielggadeamis muitalit.

Stáhta sáhttá máksit dakkár čielggadusa vuođul buhtadusaid, jus stáhtaráđđi oaidná ahte boazodoallu lea gillán boazoaváhatlágas ovdanbuktojuvvon luondduroasuin.

Dakkár čielggadeapmi lea dahkkon ovddit háve dálvvi 2019–2020 guohtundilis. Dalle stáhtaráđđi mearridii máksit boazodolliide buhtadusaid, go lei olahusmearri muohta.

Ođđasamosat: paketissa on 10 artikkelia

Meahciráđđehusa eretcealkimat váikkuhit álbmotmehciid bálvalusaid dássái, oaidná váldoluohttámušolmmoš Tapani Pennanen.

Iehčanasvuođabeaivvi ávvudoaluide oassálastet Suoma presideantapára bovden olbmot. Doaimmaheaddji Kaisa Aikio vásihii doaluid dál vuosttas geardde.

Čábbámus juovlalávlagiid leat lávlon miehtá Suoma juo 11 jagi. Gávpogiid sámiide lávlundilálašvuođat leat šaddan oktan juovlaárbevierrun.