Skip to main content

Nuõrttsääʹmǩiõl ǩeʹrjjǩiõll raʹjješ 70-lååǥǥast – Vuõssmõs aabbâs puuʹti ođđ vueʹjj mättʼtõõllâd sääʹmǩiõl

Ensimmäinen koltansaamen aapinen Aabbâs säämas julkaistiin vuonna 1972.
Ensimmäinen koltansaamen aapinen Aabbâs säämas julkaistiin vuonna 1972. Snimldõk: Pekka Sammallahti koltansaame,aapiset

Nuõrttsääʹmǩiõl ǩeʹrjjǩiõl rajškueʹtteš jeäskka 70-lååǥǥast. Ouddâl tõn sääʹmǩiõll leäi pâi mainstum ǩiõll. Mikko Korhonen, Jouni Moshnikoff da Pekka Sammallahti raʹjje 1972 vuõssmõs nuõrttsääʹmǩiõllsaž abbâz.

Tuåimteei Elli Rantala ǩiõttʼtõõli abbâz suu vuõlttõõzzâst 19.10.1973. Kuulât mäʹhtt škooulnijdd Sinikka Semenoja lååkk kuuʹsǩ ođđ ǩeeʹrjest.

Mieʹldd vuõlttõõzzâst leʹjje saǥǥstõõllmen še Jouni Moshnikoff, Satu Moshnikoff, Pekka Sammallahti, Matti Sverloff di Anni Feodoroff.

- Muu miõlâst lij šiõǥǥ äʹšš, ko muu jieʹnnǩiõlâst aʹlǧǧe ǩeeʹrjted ǩeeʹrj. Tän vuäitt ââʹnned škooulâst leʹbe ǩii haaʹlad mättʼtõõttâd jiõččines sääʹmǩiõl, rämmaš abbâz õhtt ǩeeʹrjteei Jouni Moshnikoff.

Koltansaamen aapinen ilmestyi vuonna 1972.
Koltansaamen aapinen ilmestyi vuonna 1972. Snimldõk: Helsingin Sanomat koltansaame,aapiset

Lij-a säʹmmlaid tän ǩeeʹrjest jiânnai veäʹǩǩ?

- Tõn ij võl tieʹđ, äiʹǧǧ kâʹl tõn čuäʹjat, mušttal Moshnikoff.

Čeʹvetjääuʹr škooulâst ođđ ǩeeʹrjest leäi jiânnai äuʹǩǩ. Ođđ puõlvvõk mättʼtââll ođđ ǩeeʹrjest sij jieʹnnǩiõl.

- Tän ǩeeʹrjest lij jiânnai veäʹǩǩ, ko täʹst lie jiânnai sääʹn. Ko päärna pueʹtte škooula, sij lie jiânnai väjldâttam da ââʹn ko meeʹst lij tõt ǩeʹrjj, päärna vuäiʹtte jiijj mättʼtõõllâd, håʹt uʹčteeʹl ij silttâd puârast, mušttli Čeʹvetjääuʹr škooul uʹčteeʹl Satu Moshnikoff. ʹ

Kritiikkitää ij ǩeʹrjjǩiõll valmštum

Nuõrttsääʹmǩiõl ǩeeʹrjtum ǩiõlâst saǥǥstõʹlleš kõrrsânji. Ouddmiârkkân mainstemvuõʹjji da suõmi pirr mainstõʹlleš jiânnai ouddmiârkkân siidsåbbrin.

Saaʹmi ouddooumaž Matti Sverlooff mieʹldd ođđ abbsest ij leämmaž šiõǥǥ nuõrttsääʹmǩiõll. Såbbrest ouddmiârkkân saǥǥstõʹlle tõʹst, mäʹhtt škooulâst jie mättat ǩiõl mâʹte dååma.

Elli Rantala vuõlttõõzzâst 9.11.1973 saǥǥstõʹlleš ǩiõllaaʹšši pirr. Mieʹldd leʹjje Vaʹss Semenoja, Rauno Sanila da Kirsti Feodoroff.

Koltansaamen aakkoset.
Koltansaamen aakkoset. Snimldõk: Opetushallitus koltansaame,oikeinkirjoitus,aakkoset

"Kâʹl täʹst šâdd šiõǥǥ, ǥu jõs mij õhttsaž miõlâst võl ooudâs viikkâp"

Čeʹvetjäuʹrrneǩ Vaʹss Semenoja mušttli Elli Rantala vuõlttõõzzâst, što feʹrttai õõutsââʹjest viikkâd ooudâs nuõrttsääʹmǩiõl.

- Kâʹl täʹst šâdd šiõǥǥ, ǥu jõs mij õhttsaž miõlâst võl ooudâs viikkâp. Muʹst ij kâʹl ni mii vaiddlemnalla tän ǩeeʹrjest, mušttal Vaʹss Semenoja.

Sääʹmǩiõl ortografiast ja jeeʹresnallšem saaʹnin leʹjje jeeʹresmiõllsaž jurddi. Ouddmiârkkân Čeʹvetjääuʹrest mainstet jeeʹresnalla ko Njeäʹllmest.

- Tõt ko puõʹđi, nuʹt muu miõlâst mâânn puârast, mutta Matti mon jiõm fiʹtte, ko lij mij vuâstta, ko ij vieʹǩǩet miʹjjid. Mattist leäi še puârast ǩeeʹrjtummu, kuhttu kâʹl lie puârast ǩeeʹrjtummu, vueiʹni Vaʹss Semenoja.

- Õõlǥči õõutnalla vuäǯǯad tõk Njeäʹllem sääʹn di mij sääʹnn, što ǩeeʹrjteei fiʹttjeʹči siidin lookkâd, tääiʹben še. Kâʹl mon silttääm lookkâd, mon juʹn aʹrvvääm-ǥi da muđoi lij še rajjum, što tõn fiʹttai kâʹl juõʹǩǩkaž lookkâd, Vaʹss juätkk.

Võrrsumuuzz - Jieʼlli arkiiv