Yle nuoraid tv-ráiddu, Sekasin, nubbi badji álgá skábmamánu 2. beaivve Yle Areenas. Sekasin-prošeavttain čalmmustahttet dán jagi nuoraid sosiála marginálii báhcima ja erenomážit gánddaid dahje nuorra albmáid.
Prošeavtta vuosttas badji gieđahalai nuoraid mielladearvvašvuođa. Sekasin-prošeakta vuittii diibmá mánáid- ja nuoraidprográmmaid Kultainen Venla -bálkkašumi, mii lea Suoma dehálamos tv-suorggi bálkkašupmi. Prošeakta bálkkašuvvui maiddái váldegotti mielladearvvašvuođabálkkašumiin. Prošeakta lea beaggán riikkaidgaskasaččatge.
Ieš tv-drámáráiddu lassin Sekasin-prošektii gullet somekampánja ja Suoma mielladearvvašvuođasearvvi bajásdoallan Sekasin-chat, man bokte nuorat besset ságastallat gohccojuvvon birrasis.
Suomas nuorain lea váttis bissut servodaga fárus
Sekasin-neahttasiidduin almmustahttet muitalusaid nuoraid birra. Dán jagi mielde leat maiddái muitalusat dáppe davvin.
Yle Nuoraid buvttadeaddji Anna-Maria Talvio muitala, ahte dán jagi sin ulbmilin lea giddet fuomášumi erenomážit gánddaide.
– ME-organisašuvnna mielde Suomas leat measta 66 000 nuora, geain lea váttis bissut eará servvodaga mielde. Sis vihtta proseantta leat 15–29-jahkásaččat ja guokte goalmmát oasi leat gánddat. Oktage ii galggašii báhcit okto. Danin lea dehálaš, ahte Sekasin olaha olles riikka, maiddái sámenuoraid ja eará nuoraid davvin. Rávásmanahki lea álo váttis, lehkos dál stuorra gávpogiin máddin dahje unna gilážiin davvin.
Artihkal davviguovllu gánddain almmustuvvá sotnabeaivve, 4. skábmamánu. Artihkkalis leat mielde golbma sámegándda Pedar Järvensivu, Niki Rasmus ja Jon-Erik Näkkäläjärvi sihke anárlaš Jani Salmela.
Pedar Järvensivu lea 18-jahkásaš logahatstudeanta Ohcejogas. Sutnje dehálaš lea árbevirolaš luossabivdu.
Niki Rasmus lea 22-jahkásaš musihkka- ja mediasuorggi olmmoš, ja son lea Ohcejoga Dálvadasas eret. Rasmus lea bargan media- ja musihkkamáilmmis jo moadde jagi ja son bovdejuvvui diibmá ávvudit Suoma iehčanasvuođabeaivvi Suoma presideantta ordnen doaluide.
Jon-Erik Näkkäläjärvi lea 19-jahkásaš badjeolmmoš ja studeanta. Son gullá Sállevári bálgosii. Näkkäläjärvi bargagođii čakčat Yle Sámi nuoraid radioprográmma Sohkaršohkas.
Jani Salmela fas lea 20-jahkásaš anárlaš ráppár. Son lea bargamen iežas debyhtaskearruin. Son muitala iežas musihkkaduogážis ja maiddái gárrenávdnasiid geavaheamis. Son ii leat sápmelaš.
Davvi gánddaid lea jearahallan ja artihkkala lea čállán Yle Sámi doaimmaheaddji Xia Torikka.
– Lean válljen dáid gánddaid dan vuođul, ahte sis juohkehaččas lea juoga ášši, mii lea sidjiide mearehis dehálaš ja man ovdii sii barget olu, dakkár áŋggaštus. Dasa lassin gánddaid bokte vehá maid gullat, makkár váttisvuođat sáhttet leat, muitala Torikka.
Torikka mielde sápmelaččain leat erenomáš bearaš- ja sohkaoktavuođat, mat váikkuhit dasa, ahte sámenuorat ožžot eanet doarjaga ruovttus.
– Dávjá dasa, manin muhtin nuorra sáhttá gahččat servodaga olgobeallái, váikkuha bearašdilli ja dáppe Sámishan mis leat hui buorit bearaš ja sohkaoktavuođat, de dat bođii ovdan maiddái dain nuorain go sin jearahallen, smiehtada Torikka.
Prošeavtta olis almmustahtto maid nuoraidgirji – Ailu Valle čálii reive sámenuoraide
Yle Nuoraid buvttadeaddji Anna-Maria Talvio bivddii dovddus suopmelaččaid dego ráppár Paleface, mediapersovnnaid Riku Rantala ja Tunna Milonoff ja neavttára Jenni Kokander sihke sápmelaš ráppára Ailu Valle čállit reivve nuoraide. Reivviin sii muitalit das, mo birget nuorravuođa jagiin go buot orru váttis.
Girjji buođut mannet nuoraid mielladearvvašvuođa doarjuma buorrin.
Talvio čohkkii daid reivviid girjin. Kirjeitä tuntemattomalle nuorelle -girji (sá. Reivvet dovdameahttun nurrii) almmustuvvá otne.
Ráppár Ailu Valle čállá reivvestis earet eará das, mo máŋga sohkabuolvva dassá dáhpáhuvvan váivves áššit sáhttet váikkuhit nurrii ja mo musihkka lea su veahkehan.
– Hálidin čállit dien birra danin, go lean ieš vásihan eallima morašlaš ja sevdnjes beliid ja dieđán, ahte goas nu dat, ahte deaivvat lohkat rivttes áigái rivttes deavstta dahje gullat geas nu rivttes sániid, sáhttá leat dat mii veahkeha du eret rokkis. Danhan ii dieđe deaivágo nu, muhto buorre lea ahte dasa addá vejolašvuođa.
– Lea dehálaš addit doaivaga olbmuide, geat leat váttes dilis dahje dovdet ahte leat okto. Dieđusge loahpa loahpas olmmoš ieš mearrida dahkat juoidá, mii veahkeha, muhto goas nu dasa dárbbaša roahkasmahttima, lohká Valle.
Ailu Valle muitalii duorastaga Sohkaršohkka-sáddagis iežas reivve birra. Guldal sáddaga Yle Areenas.
