Vai boahttevuođasge gávdnojit duojárat, evttoha duodjedutki oktan čovdosin duodjekatekehtaid.
Gárasavvonlaš Iina-Marja Juusos lea goasnu leamašan niehku, ahte son sáhtášii eallit dušše duddjomiin. Dán áigge son studere goit oahpaheaddjin ja lea boazodoalus mielde.
Eará doaimmaid lassin son duddjo goasnu maiddái vuovdemassii. Maŋimuš riesai liinni.
Hui dávjá olbmot sihtetge su riessut. Mielas Juuso dan dahká, vaikko čohkkát gártáge.
– Riessuma áigge sáhtán guldalit logaldallama dahje geahččat TV, muitala Juuso.
Son lea smiehttan, ahte ferte leat nubbi bargu, go duddjomiin eallin lea máđoheapmi. Materiálat leat divrasat ja gárttašii jo nu olu goarrut vai dainna dinešii.
– Ja mo de, jus goarut olu, muhto it oaččoge daid vuovdemassii? Don bázát daid dujiiguin diesa, smiehttá Juuso.
Dujiin eallin ja dinen ii leat ieš duojis gitta
Duodjedutki Sigga-Marja Magga mielas Suomas leat muhtumat, geat bastet eallit sámedujiin. Magga mielas duodji lea dakkár dienas, man dahká eará bargguid lassin. Suomas dákkár dilli leamašan jo guhká, dadjá Magga.
Dujiin eallin ja dinen ii goit leat ieš dan duojis gitta.
– Dat lea baicce das gitta, mo máhtát gávppašit, márkanastit ja háhkat oastiid. Dan lassin ferte máhttit vel rehkenastit, mii lea gánnihahtti, guorahallá Magga.
Jus dujiin galggaš duojár eallit ja ná seailluhit sámi duoji máhtu, de dat lea maiddái sápmelaččain gitta, čilge Magga.
– Sávašin, ahte sápmelaččat ieža atnet árvvus duoji nu, ahte leat gergosat máksit das, go duojár duddjo. Sámi duodji ii leat hálbbes diŋga.
Suopmelaččat eai duostta šat oastit ovdamearkka dihte nuvttohiid
Iina-Marja Juuso lea fuobmán ovtta, mii lea váikkuhan sakka Sámi duojáriid dietnasiidda. Suopmelaččat eai oastte šat albma, fiinna sámedujiid.
– Dán áigge lea hui dávjá nu, ahte suopmelaččat eai duostta šat oastit sápmelaččain ovdamearkka dihte nuvttohiid.
Juuso mielas suopmelaččain lea dál dakkár govva, ahte sii dahket feailla, jus atnet maidige Sámi dujiid.
– Mu mielas nuvttohiid goit oažžolii atnit. Fiinna nuvttohat gal gullojit gean fal atnui, dadjá Juuso.
Duodjekatekehtat veahkkin?
Duodjedutki Sigga-Marja Magga lea binnáš heađis namalassii árbevirolaš duoji dilis. Su oainnu mielde eandaliige guolga-, siste- ja láigedujiid duddjon lea geahppánan sakka.
Ovdamearkka dihte guolgadujiid duddjomii ii leat sadji, navildandáidu ii leat juohkehaččas ja áigi maid lea rievdan.
– Olbmot eai šat nagot čohkkát. Dat lea garra bargu.
Jus boahttevuođasge háliida oastit čuldojuvvon vuoddagiid dahje láigeboahkána, de duodjeárbevierru ferte sirdásit boahttevaš buolvvaide ja boahttevuođa duojáriidda.
Dasa Maggas lea miellagiddevaš čoavddus.
Ovdal johte katekehtat miehtá giliid ja dáluid oahpaheamen mánáid. Maiddái duodjeoahpus sáhtášii geavahit ávkin dán ovdalaš áiggiid vuogi, bidjat johtui duodjekatekehtaid.
– Sáhtášedje leat dakkár duodjekatekehtat, guhte manašedje olbmuid lusa. Sii sáhtášedje oahpahit vaikko ávnnasteami, bidjat duoji álgui ja de jahkebeali geažes fitnet geahččamin, mo duodji lea ovdánan, árvala duodjedutki Sigga-Marja Magga.